Achtergrond

Sinds enkele decennia ben ik organist van de Protestantse Kerk in Brummen. In Brummen is de overgang van het Liedboek voor de kerken (1973) naar het Liedboek (2013) op natuurlijke wijze verlopen. Hoewel vooral uit het liedboek gezongen werd, werden ook liederen uit andere bundels gezongen. Veel van die liederen zijn opgenomen in het nieuwe liedboek.

Voor het begeleiden van liederen uit het Liedboek voor de kerken maakte ik vooral en bij voorkeur gebruik van de Koor- en orgeluitgave. Na de officiële introductie van het Liedboek heb ik de losbladige begeleidingsbundel en de koorbundels aangeschaft, maar voor het begeleiden van ‘oude’ liederen, gebruik(te) ik ook regelmatig de oude, compacte begeleidingsbundel.

Soms schrijf ik zelf een zetting, bijvoorbeeld als er een eenvoudige zetting voor orgel ontbreekt. Bij het schrijven van de zettingen streef ik zelden naar originaliteit. Ik vind het belangrijk dat de zetting niet afleidt van de melodie en de samenzang ondersteunt. Veel zettingen lijken simpel, eenvoudig, voor de hand liggend en dat is ook de bedoeling.

De door mij geschreven zettingen stel ik graag aan anderen beschikbaar.

Alle zettingen kunnen met gebruikmaking van pedaal gespeeld worden. Als het technisch onmogelijk is alles met twee handen te spelen, dan is de term pedaliter toegevoegd. Bij sommige zettingen is manualiter gezet om aan te geven dat ze met de handen gespeeld kunnen worden. De zettingen zijn zo geschreven dat ze op 8 vt-basis gebruikt kunnen worden. Het feit dat mannen de melodie een octaaf lager zingen leidt niet tot ongewenste liggingen.

Van enkele liederen zijn meer zettingen beschikbaar. Soms passend bij de (veranderende) tekst van de coupletten, soms ter vergroting van de keuzemogelijkheden. Dat laatste geldt ook voor mijn zettingen van liederen waarvoor in de begeleidingsbundel een goede en goed speelbare zetting te vinden is. Ten aanzien van de uitvoering is er, wat mij betreft, alle vrijheid. Voel je vrij tijdens het spelen bindingsbogen weg te laten of toe te voegen. Wat mij betreft mogen ook noten verdubbeld, weggelaten of toegevoegd worden.

Naast zettingen heb ik ook een aantal partita’s geschreven.  Deze zijn in het algemeen geheel manualiter te spelen op een instrument met slechts een enkel manuaal, maar kunnen soms ook als trio of met uitkomende stem uitgevoerd worden.  In enkele gevallen is voor een variatie een alternatief toegevoegd, bijvoorbeeld als een variatie uitsluitend met pedaal te spelen is. Het inleidende koraal is niet met het oog op begeleiding van gemeentezang geschreven. Het afsluitende koraal kan vaak wel als zodanig gebruikt worden. De partita’s zijn bedoeld als aangenaam in het oor liggende gebruiksmuziek. In die zin kan de volgorde als een suggestie worden gezien. Als de laatste variatie aan het slot is voorzien van een fermate, dan kan de partita hiermee afgesloten worden. Vanzelfsprekend is het ook mogelijk om op een geschikte plaats in de dienst of als oefening slechts een of enkele variaties te spelen.